برای چه کارهایی مورد استفاده قرار میگیرد؟
اکچویتور چیست یک وسیله کاربردی محسوب میشود که جهت تبدیل کردن انرژی با استفاده از عملگرها به کار برده میشود، مانند اکچویتور خطی که با نصب کردن تعداد قطعات مکانیکی بر روی آن امکان تبدیل کردن حرکت خطی به دورانی وجود دارد. اکچویتورها تنوع بالایی دارند، اما در بین آنها نوع اکچویتور خطی بخش بیش تری در صنایع را به خودش اختصاص داده است، چون امکان استفاده کردن از آن برای شیرآلات مختلف وجود دارد.
بیشتر بخوانید: پمپ هیدرولیک
اما به راستی عملکرد اکچویتور به چه شکل است؟
چگونه میتوان از یک اکچویتور به طرز درستی استفاده کرد؟
در این مقاله اکچویتور و انواع آن را بررسی می کنیم.
آشنایی با اکچویتور
اکچویتور چیست ،گفتیم که جهت تبدیل کردن انرژی مورد نظر به وسیله عملگرها به یک وسیله نیازمند هستیم که این وسیله اکچویتور است. اکچویتورها قابلیت تبدیل کردن چنین انرژی را دارند که از بین آنها نوع اکچویتور خطی قابلیت و کارایی بیشتری نیز دارد و می توان آن را بر روی انواع شیرآلات نصب کرد.
بیشتر بخوانید: تمامی قطعات هیدرولیک
جهت کنترل کردن دما و فشار سیالات استفاده کردن از یک اکچویتور برای تولید هوای فشرده جهت راه انداختن اکچویتور و همچنین کنترل کردن سیستم ها با واسطه انرژی وجود یک منبع تولید هوای فشرده مناسب تر و به صرفه تر از منابع برقی یا شیرهای برقی می باشد، از همین رو حتماً باید در انتخاب کردن اکچویتور دما و فشار سیالات و سایز شیر را در نظر داشته باشید،
چون اکچویتورها طبق استانداردهای متفاوتی تولید می شوند. مورد مهم دیگر جهت انتخاب کردن اکچویتور قدرت گشتاور خروجی، سایز شیر، فشار سیالات درون لوله، نوع حرکت مد نظر، پروانهای یا توپی بودن شیر، وجود یا عدم وجود شیر برقی و غیره است.
عملکرد اکچویتور
اکچویتورها جز قطعات صنعتی مهم هستند که معمولاً نیز نیروی مکانیکی لازم جهت انجام دادن کار که در شرایط خاص ویژهای به آنها اعمال می شود را به نیروی حرکت خطی مورد نیاز تبدیل می کنند که این نیرو را از موارد دیگری مانند الکتریسیته، فشار هوا یا فشار مایعات دریافت میکنند. در چنین حالتی اکچویتور شیر را در حالت بسته یا باز و گاهی نیز در هر دو حالت قرار می دهد.
بیشتر بخوانید: انواع پمپ ها و هیدروموتورها
البته این دستگاه نیز مانند دیگر دستگاهها با محدودیتهای فشاری و دمایی مواجه است، به این صورت که حتماً باید استفاده از آن طبق استانداردهای بازه دمایی یعنی منفی ۲۰ تا مثبت ۸۰ درجه سانتیگراد باشد. اکچویتور از قسمتهای مختلفی مانند پیستون، سیلندر، بوش، موتور، قاب، پیچ، پکینگ و غیره ساخته شده است.
هر کدام از اجزا و قسمتهای ذکر شده مطابق با استانداردهای لازم در این زمینه تولید شدهاند که پس از تولید کنار یکدیگر قرار گرفته و ساختار نهایی اکچویتور را تشکیل میدهند.
مزایای استفاده از اکچویتورها
- در صورت استفاده از انواع اکچویتورها به ویژه اکچویتورهای خطی با مزیتهای زیر مواجه خواهید بود:
- استفاده کردن از اکچویتور می تواند به طور کاملاً همزمان کنترل باز و بسته شدن چندین محرک الکتریکی را داشته باشد.
- در هر محیط و شرایطی اکچویتورها قابلیت استفاده دارند.
- امکان وصل کردن اکچویتور خطی به پتانسیومتر وجود دارد که کنترل کردن موقعیت را به صورت دقیق انجام می دهد.
- اگر موتور خاموش شده و سپس متوقف شود.
بیشتر بخوانید: پمپ های جابجایی مثبت
اکچویتور چیست به طور خطی می تواند دستگاه محافظ مورد نظر را فعال کرده تا از افتادن یا لیز خوردن محرک پیشگیری کند، ه این ترتیب به دستگاه مورد نظر هیچ آسیبی وارد نمی شود که این مورد یکی از مهمترین و قابل توجه ترین مزیت های اکچویتورها به ویژه اکوویتور خطی می باشد.
انواع مختلف اکچویتور
از آنجایی که در صنایع مختلف از اکوویتورها استفاده می کنند، بنابراین تولید آنها نیز با تنوع بالایی انجام می شود، به همین دلیل انواع مختلف اکچویتورها به شرح زیر هستند:
بیشتر بخوانید: پمپ کاترپیلار
اکچویتور پنوماتیک دیافراگمی
این نوع از اکچویتورها جهت وارد شدن هوای فشرده مورد نیاز از یک سمت به دیافراگم موجب عکسالعمل بالای اکچویتور می شود.
اکچویتور پنوماتیک پیستونی
این نوع از اکچویتور نسبت به اکچویتورهای دیافراگمی کاربرد بیش تری دارد، مثلاً حجم سیلندر کمتر و تحمل فشار بالاتر را دارد و به صورت دو طرفه نیز عمل می کند.
اکچویتور برقی
اکچویتورهای برقی به عنوان ارزان ترین اکچویتورها شناخته می شود که قابلیت کار کردن با برق ۲۴ و ۲۲۰ ولت را دارند، بنابراین می توان از آنها در قسمت های دور از دسترس و حتی بعضی از موقعیت هایی که معمولا فضای کافی جهت حضور اپراتور نیست، استفاده کرد. این نوع اکچویتورها با تنوع بالایی از ولتاژها تولید می شوند. اکچویتور برقی حرکت رفع و برگشتی را برای کورسهای خاص و مشخصی انجام می دهد.
اکچویتور هیدرولیکی
از اکچویتورهای هیدرولیکی در سیستم هایی استفاده می شود که امکان استفاده کردن از اکچویتورهای الکتریک و پنوماتیک وجود ندارد. این نوع از عملگرها معمولاً به طور دائمی تحت فشار مایعات هستند، چون برای انجام دادن کار به چنین فشاری نیاز دارد، به علت وجود چگالی و فشار روغن توان بسیار بالایی دارند و می توانند در انجام دادن برخی از امور کنترلی جریانات سریع عمل کنند.
اکچویتور ذکر شده را می توانید در انواع ماشین آلات ساختمانی به ویژه بیل های مکانیکی ببینید. دقت کنید چون روغن های استفاده شده در تجهیزات هیدرولیکی اشتعالزا هستند، بنابراین نباید در برخی از جاهای حساس و برخی از صنایع خطرآفرین از آنها استفاده کرد.
اکچویتور مکانیکی
اکچویتور چیست یک نوع بسیار ساده از اکوویتورها نیز وجود دارد که به آن اکچویتور دستی یا مکانیکی گفته می شود. این نوع اکچویتور دارای یک دسته یا اهرم است و عملکرد آن به وسیله نیروی انسانی می باشد. به همین دلیل دارای محدودیت است و نمی توان در هر مکانی از این نوع استفاده کرد.
بیشتر بخوانید: قطعات هیدرولیک
نتیجه گیری
در این مقاله اکچویتور چیست و انواع رایج اکوویتورها را بررسی کردیم. کارهای بالای اکچویتور در صنایع مختلف سبب شده است که این وسیله در انواع متفاوت تولید شود تا صنایع بتوانند برای بخش های مختلف خود از آن استفاده کنند.
موارد یاد شده در بالا نمونه های رایج اکچویتور هستند که آنها را در بخش های مختلف صنایع می بینیم. در سایت بیش تر با انواع اکوویتور، نحوه عملکرد اکچویتورها، قسمت های تشکیل دهنده انواع مختلف اکچویتورها و غیره آشنا شوید.
سوالات متداول:
1. اکچویتور چیست؟
اکچویتور یک قطعه مکانیکی یا الکترومکانیکی است که وظیفه دارد انرژی ورودی (الکتریکی، هیدرولیکی یا پنوماتیکی) را به حرکت مکانیکی تبدیل کند. این حرکت میتواند خطی (رفت و برگشتی) یا دورانی باشد.
2. اکچویتور چه نقشی در سیستمها دارد؟
اکچویتور نقش «عملکننده» را دارد و دستورات کنترلر یا سیستم فرمان را به حرکت فیزیکی تبدیل میکند. مثلاً در رباتها، شیرآلات صنعتی و خودروها برای باز و بسته کردن، جابهجایی یا تنظیم موقعیت قطعات استفاده میشود.
3. انواع اصلی اکچویتورها کدامند؟
چهار نوع اصلی دارند:
اکچویتور الکتریکی
اکچویتور هیدرولیکی
اکچویتور پنوماتیکی
اکچویتور حرارتی یا مغناطیسی (کمتر رایج ولی کاربردی در برخی صنایع خاص)
4. اکچویتور الکتریکی چیست و چه کاربردی دارد؟
این نوع با برق کار میکند و حرکت دقیق و قابلکنترلی ایجاد میکند. در رباتیک، تجهیزات پزشکی، سیستمهای تهویه و اتوماسیون صنعتی بسیار استفاده میشود.
5. اکچویتور هیدرولیکی چه ویژگیهایی دارد؟
با استفاده از فشار مایع (روغن هیدرولیک) نیروی زیادی تولید میکند و برای کاربردهای سنگین مثل جکهای هیدرولیکی، ماشینآلات راهسازی و پرسهای صنعتی استفاده میشود.
6. اکچویتور پنوماتیکی چگونه کار میکند؟
این نوع با هوای فشرده کار میکند و سرعت بالایی دارد. بیشتر در صنایع بستهبندی، خطوط مونتاژ و تجهیزات سبکتر مورد استفاده قرار میگیرد.
7. تفاوت اکچویتور خطی و دورانی چیست؟
اکچویتور خطی حرکت مستقیم (جلو و عقب) ایجاد میکند، مثل جکها. اکچویتور دورانی حرکت زاویهای یا چرخشی ایجاد میکند، مثل موتورهای الکتریکی یا شیرهای صنعتی.
8. چه صنایعی بیشتر از اکچویتور استفاده میکنند؟
خودروسازی، صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، پزشکی، رباتیک، هوافضا، صنایع بستهبندی، کشاورزی و سیستمهای هوشمند خانگی.
9. مزایا و معایب انواع اکچویتورها چیست؟
الکتریکی: دقیق و قابلکنترل، ولی توان تولیدی محدود.
هیدرولیکی: قدرت بسیار بالا، ولی نیاز به نگهداری و سیستم روغن دارد.
پنوماتیکی: سریع و ارزان، اما دقت پایینتر و وابسته به فشار هوا.
10. هنگام انتخاب اکچویتور به چه نکاتی باید توجه کرد؟
نیروی موردنیاز، سرعت حرکت، دقت، شرایط محیطی (دمای بالا، رطوبت، گرد و غبار)، نوع حرکت (خطی یا دورانی) و هزینه نگهداری از عوامل کلیدی در انتخاب اکچویتور مناسب هستند.
نوع اکچویتور | منبع انرژی | ویژگیها | مزایا | معایب | کاربردها |
|---|---|---|---|---|---|
الکتریکی | برق | حرکت دقیق و قابلکنترل | دقت بالا، نصب آسان، نیاز کم به نگهداری | توان و قدرت محدود، حساس به شرایط محیطی | رباتیک، تجهیزات پزشکی، سیستمهای تهویه، اتوماسیون |
هیدرولیکی | مایع تحت فشار (روغن) | تولید نیروی بسیار زیاد | قدرت بالا، مناسب برای بارهای سنگین | نشتی روغن، نیاز به نگهداری، هزینه بیشتر | جکهای هیدرولیکی، ماشینآلات راهسازی، پرسهای صنعتی |
پنوماتیکی | هوای فشرده | حرکت سریع و سبک | سرعت بالا، هزینه کمتر، ایمنتر از هیدرولیک | دقت کمتر، وابسته به فشار هوا | صنایع بستهبندی، خطوط مونتاژ، ابزارهای صنعتی سبک |